Minęło już 30 lat od pamiętnego dnia, kiedy to w niedzielę 2 czerwca 1991 r. święty papież Jan Paweł II po raz pierwszy nawiedził diecezję przemyską w trakcie czwartej pielgrzymki do ojczyzny, odbywanej pod hasłem: „Bogu dziękujcie, ducha nie gaście”. Główne zaś przesłanie tej pielgrzymki stanowił Dekalog.

Przygotowania do wizyty w diecezji

Historyczna pierwsza wizyta papieża Jana Pawła II w diecezji przemyskiej w czerwcu 1991 r. była relatywnie krótka, gdyż trwała łącznie ok. 9 godzin, w tym w Przemyślu niespełna 3 godziny. Jednakowoż przygotowania do niej rozpoczęły się już na początku 1990 r.

Wierni o zbliżającej się pielgrzymce Ojca Świętego Jana Pawła II do Polski i do diecezji przemyskiej informowani byli sukcesywnie przy różnych okazjach przez swoich duszpasterzy, a także przez środki masowego przekazu. Oficjalnie natomiast o przygotowaniach do pielgrzymki w diecezji i o mającej nastąpić wtedy beatyfikacji sługi Bożego bp. Józefa Pelczara poinformował wiernych bp Ignacy Tokarczuk w Słowie pasterskim, odczytanym w kościołach diecezji w niedzielę 10 lutego 1991 r. To historyczne wydarzenie miało mieć miejsce za niecałe pół roku w Rzeszowie w niedzielę 2 czerwca 1991 r.

Przemyśl na trasie pielgrzymki papieskiej

W połowie stycznia 1991 r. do Przemyśla dotarła dosyć niespodziewanie wiadomość, że miasto to włączone zostało do programu zbliżającej się wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II w Polsce. Czasu do poczynienia niezbędnych przygotowań pozostało niewiele. W związku z tym biskup ordynariusz Ignacy Tokarczuk zaprosił na 22 stycznia 1991 r. na spotkanie robocze do domu biskupiego w Przemyślu ówczesnych przedstawicieli przemyskich władz wojewódzkich i samorządowych.

Zaprezentowano robocze warianty przejazdu Ojca Świętego do katedry i jego spotkania ze zgromadzonymi tam wiernymi (ostateczny scenariusz miał być zatwierdzony przez Watykan). Pierwsza tzw. „stacja”: przejazd Ojca Świętego samochodem przez lądowisko – stadion Klubu Sportowego „Polna” przy ulicy Sanockiej, na którym planowano zgromadzić młodzież. Zatrzymanie się samochodu papieskiego na kilka minut uzależniono od ostatecznego programu zatwierdzonego przez Rzym. Druga „stacja”: zwolniony przejazd samochodu „papamobile” przez Rynek przemyski, gdzie mieli zgromadzić się przedstawiciele władz samorządowych wojewódzkich i miejskich. Brane było pod uwagę krótkie przemówienie Ojca Świętego do zgromadzonych. Program dla Przemyśla na niedzielę 2 czerwca 1991 r. przewidywał: godz. 17.25 – przylot papieża Jana Pawła II na stadion „Polna”, przejazd ulicami Piłsudskiego, Kościuszki, Rynek, Asnyka, Katedralną i Zamkową do bazyliki katedralnej (rzymskokatolickiej); godz. 17.50 – nawiedzenie relikwii bł. bp. Józefa Sebastiana Pelczara i spotkanie z wiernymi, przejazd na spotkanie z grekokatolikami; godz. 19. 30 – przejazd przez miasto na lądowisko i odlot do Lubaczowa.

Ojciec Święty w Przemyślu

Po zakończonych uroczystościach w Rzeszowie papież Jan Paweł II jeszcze tego samego dnia w godzinach popołudniowych ok. godz. 16.40 odleciał helikopterem ze stadionu rzeszowskiej „Stali” do Przemyśla w towarzystwie bp. Ignacego Tokarczuka. Odlatujące śmigłowce żegnały tysiące rzeszowian. Po przylocie ok. godz. 17.15 na stadion Klubu Sportowego „Polna” przy ulicy Sanockiej dostojnego gościa Jana Pawła II powitali: ordynariusz przemyski biskup Ignacy Tokarczuk, biskup obrządku greckokatolickiego Jan Martyniak oraz przedstawiciele władz wojewódzkich oraz samorządowych: wojewoda Jan Musiał, przewodniczący Rady Miasta Andrzej Matusiewicz, wiceprzewodniczący Rady Miasta Leszek Zając, prezydent Przemyśla Mieczysław Napolski i wiceprezydent Julian Dorosz.

Około godz. 17.30 orszak papieski wyruszył w stronę katedry rzymskokatolickiej Wybrzeżem Piłsudskiego, ulicą Kościuszki, przez Rynek, ulicami Asnyka i Katedralną do katedry. Papież był doskonale widoczny, gdyż poruszał się tradycyjnie specjalnym przeszklonym samochodem. Na ulicach na trasie przejazdu dostojnego gościa witało owacyjnie tysiące zgromadzonych ludzi. W utrzymaniu porządku policji pomagali wolontariusze (przejazd filmowany był przez policję).

Papież po przybyciu (ok. godz. 17.40) do katedry rzymskokatolickiej uczestniczył w krótkim nabożeństwie i modlił się przy relikwiach bł. bp. Józefa Sebastiana Pelczara, którego kilka godzin wcześniej beatyfikował w Rzeszowie. Jego postaci poświęcił część wygłoszonego z tej okazji przemówienia. Następnie Papież zwrócił się do sióstr założonego przez nowego błogosławionego Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Pana Jezusa. Tu też spotkał się z duchowieństwem diecezji przemyskiej i wiernymi.

Po pielgrzymce

Zaraz po zakończonej pielgrzymce Ojca Świętego w diecezji przemyskiej, jeszcze w trakcie jego pobytu w Polsce, ówczesny jej pasterz Ignacy Tokarczuk skierował do wiernych 6 czerwca 1991 r. komunikat (Słowo pasterskie [...] po wizycie Ojca św. Jana Pawła II w diecezji), w którym nawiązał do najważniejszych owoców związanych z tym dziejowym wydarzeniem, takich jak: umocnienie w wierze, wezwanie do budowania wiary na skale, którą jest Jezus Chrystus, beatyfikacja bp. Józefa Sebastiana Pelczara, poświęcenie w Rzeszowie kościoła Najświętszego Serca Jezusowego – wotum 600-lecia diecezji przemyskiej, nałożenie koron na wizerunek Matki Pocieszenia z Jodłówki k. Pruchnika. W Przemyślu z kolei Papież nawiedził bazylikę katedralną rzymskokatolicką, spotkał się z wiernymi obu obrządków, przekazał kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa na katedrę bizantyjsko-ukraińską. Zza wschodniej granicy przybyło na spotkanie z Ojcem Świętym ok. 3,5 tys. osób (Rzeszów, Przemyśl i Lubaczów). Owoce pielgrzymki były możliwe dzięki modlitwie i pracy wielu ludzi. Pasterz podziękował też Komitetowi Organizacyjnemu Wizyty, władzom świeckim, służbom, harcerzom, policji, wojsku, parafiom, które przyjmowały pątników, wiernym, wszystkim księżom zaangażowanym w pielgrzymkę, Papieskiej Służbie Kościelnej i „wszystkim ludziom dobrej woli, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do godnego przygotowania tych uroczystości”.

Powtórne podsumowanie wizyty Ojca Świętego Jana Pawła II w Rzeszowie i Przemyślu, tym razem w gronie kapłanów, miało miejsce 19 października 1991 r. podczas jesiennej Kongregacji Księży Dziekanów w Domu rekolekcyjnym w Jarosławiu, odbytej pod przewodnictwem ordynariusza Ignacego Tokarczuka.